Lifelong learning — dlaczego powinniśmy nieustannie uczyć się nowych rzeczy?

Mogłoby się wydawać, że nauka kończy się wraz z ostatnim szkolnym dzwonkiem albo z odebraniem dyplomu ukończenia studiów. I prawdopodobnie dla niektórych tak właśnie jest — ale zdecydowanie nie jest to wzór do naśladowania. Uczenie się przez całe życie ma ogromny wpływ na kondycję naszego umysłu, zdrowie i samopoczucie. Dziś pokrótce opowiemy ci, jak to działa, dlaczego warto wciąż uczyć się czegoś nowego i w jaki sposób przygotować przestrzeń do nauki.

Czym jest lifelong learning?

Wbrew pozorom, idea lifelong learning nie jest nowym zjawiskiem — wręcz przeciwnie, ma naprawdę wielowiekową tradycję. O potrzebie uczenia się przez całe życie przekonywali już starożytni filozofowie, jak np. Sokrates, Platon czy Seneka. Według Sokratesa, człowiek to jedyna niedoskonała istota we wszechświecie, która ma zdolność udoskonalania się. Z kolei Seneka podkreślał istotność nieustannego rozwoju człowieka, mówiąc: „dopóki żyjesz, nie przestawaj uczyć się, jak żyć”.

Dziś zagadnienie lifelong learning jest często podejmowane przez badaczy i doczekało się wielu znaczących opracowań, do których należą m.in. Raport Faure’a „Uczyć się, aby być”, czy Biała księga Komisji Europejskiej „Na drodze do uczącego się społeczeństwa”. Koncepcja LL nie dotyczy wyłącznie formalnych form edukacji, takich jak studia podyplomowe, oficjalne kursy czy szkolenia, obowiązkowo zwieńczone egzaminami i certyfikatami, lecz obejmuje znacznie szerszy zakres aktywności, których wspólnym mianownikiem jest poszerzanie horyzontów oraz zdobywanie wiedzy, doświadczenia i nowych umiejętności.

Dbanie o sprawność umysłu

Z nieustannym uczeniem się wiąże się niezwykle ważna cecha ludzkiego mózgu: neuroplastyczność. Oznacza to, że mózg ma ogromne zdolności do przetwarzania masy informacji i adaptowania się do nowych warunków, niezależnie od wieku. Regularne i nieprzerwane uczenie się w znaczący sposób wpływa na strukturę mózgu i stymuluje wytwarzanie nowych połączeń neuronowych, co poprawia kondycję umysłu, sprawia, że jest bardziej „plastyczny” i może funkcjonować coraz lepiej: wzrasta poziom funkcji poznawczych, pamięci, uważności i umiejętności rozwiązywania problemów.

Jest to szczególnie ważne w kontekście przyszłości — wiadomo, że czas jest bezlitosny i nikt z nas raczej nie młodnieje z upływem lat (może z wyjątkiem Benjamina Buttona). W wyniku starzenia się organizmu postępuje degeneracja istoty szarej w mózgu: zaczynają się problemy z zapamiętywaniem, proces myślenia staje się coraz bardziej powolny, rośnie ryzyko takich schorzeń, jak np. demencja. Dobra wiadomość jest taka, że ten proces jest przynajmniej w pewnym stopniu odwracalny, a już na pewno można mu zapobiegać czy minimalizować ryzyko — właśnie dzięki uczeniu się przez całe życie. Aktywność mózgu związana z przyswajaniem nowych informacji umożliwia odbudowywanie połączeń neuronowych, a co za tym idzie, pozwala na dłużej zachować sprawnie działający umysł. To z kolei może przekładać się na większą pewność siebie, dobre samopoczucie i kondycję psychiczną.

Sprawny umysł, przyzwyczajony do ciągłego uczenia się, oznacza również wzrost produktywności i kreatywności, łatwiejsze dostosowywanie się do nowych sytuacji oraz mniejszą obawę przed zmianami, co w istotny sposób wpływa na rozwój kariery, możliwości przebranżowienia się czy wchodzenia na coraz wyższe poziomy w wybranej dziedzinie.

Jak się uczyć w XXI wieku — potęga edukacji online

W czasach internetu i coraz bardziej zaawansowanych technologii nieustanne uczenie się jest nie tylko łatwiejsze niż kiedykolwiek wcześniej, ale również niezbędne, by móc poradzić sobie w szybko zmieniającym się świecie. Doskonałym rozwiązaniem, zwłaszcza dla zapracowanych osób, które na co dzień nie mają zbyt wiele czasu, by regularnie chodzić lub dojeżdżać na zajęcia stacjonarne, są kursy online. Możliwości w tym zakresie jest mnóstwo: warto by wymienić chociażby takie platformy e-learningowe, jak np. Coursera, Udemy, Udacity, Skillshare, edX, Codecademy czy MasterClass.

Oprócz tego możesz skorzystać z wykładów z serii TED (przypominamy, że Oakywood jest partnerem TED Vancouver!), z eksperckich podcastów, blogów czy ebooków, a także z przepastnej jaskini edukacyjnych skarbów, jaką są media społecznościowe: Instagram, TikTok, Youtube — można tam znaleźć prawdziwe perełki, choć czasem trzeba naprawdę uważnie poszukać.

Nie zapomnij o miejscu do nauki

Wprawdzie uczenie się czegoś nowego nie zawsze musi odbywać się przy biurku, przed komputerem — możesz przecież uczyć się gotowania, stolarki, rzeźby, malowania, gry na fortepianie czy nawet uprawy roślin południowych metodą Miczurina. Ale jeśli zamierzasz rozwijać się przy pomocy kursów i zajęć online, to warto zaaranżować sobie w domu chociażby niewielki kącik do nauki, w którym możesz w pełni skoncentrować się na pielęgnowaniu sprawności umysłu.

Zasady urządzania miejsca do nauki w domu są podobne, jak w przypadku home office: kluczowym elementem jest dopasowane, ergonomiczne biurko i akcesoria, które ułatwią ci organizację przestrzeni, takie jak np: pojemnik na przybory do pisania, stacja dokująca albo ładowarka bezprzewodowa czy mata na biurko. Ważnym elementem jest oświetlenie: najlepiej, by biurko było ustawione w taki sposób, by jak najdłużej mieć dostęp do światła naturalnego; dodatkowo przyda się też porządna lampa biurkowa, z żarówką o odpowiedniej barwie i temperaturze światła — dla utrzymania koncentracji i efektywnej nauki najlepsze jest światło białe 4000-6000 K.

Na zakończenie warto wspomnieć o jeszcze jednym ważnym aspekcie lifelong learningu: o chęci do nauki. Uczenie się nowych rzeczy daje znacznie lepsze efekty, gdy sprawia nam przyjemność i realną satysfakcję — nauka wyłącznie z przymusu to tylko zmarnowany czas. Dlatego najlepiej uwolnić się od „szkolnych” schematów i uczyć się jedynie tego, co naprawdę cię interesuje.

Źródła: 
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042812020174
https://medium.com/personal-growth/seneca-as-long-as-you-live-keep-learning-how-to-live-3ed843f2f354
https://rep.up.krakow.pl/xmlui/bitstream/handle/11716/10405/LE007--09--Lifelong-Learning--Weissbrot-Koziarska.pdf?sequence=1&isAllowed=y
https://www.researchgate.net/publication/255180453_The_Ageing_Brain_Neuroplasticity_and_Lifelong_Learning
https://www.researchgate.net/publication/350821948_The_Science_of_Lifelong_Learning